Tussen de eerste Europeanen die aankwamen in 1492 en de victoriaanse eeuw, is de bevolking van de nieuwe wereld met minstens 90% gedaalt De oorzaak? Niet de conquistadores en verwanten – zij hebben veel mensen gedood, maar niet zoveel vergeleken met wat ze met zich mee brachten: pokken, tyfus, tuberculose, influenza, de pest, cholera, bof, mazelen en meer sprongen van die eerste ontdekkingsreizigers over naar de kust stammen, en van daar verspreiden de microscopische veroveraars door een hemisfeer met mensen zonder verdediging ertegen. Tientallen miljoenen kwamen om het leven. Deze ziektekiemen besloten het lot van deze veldslagen lang voor het vechten begon.
Vraag jezelf nu eens af: waarom werden de Europeanen niet ziek? Als nieuwe-wereld-bewoners kwetsbaar waren voor oude-wereld ziektes, dan zullen oude-wereld-bewoners toch ook kwetsbaar moeten zijn voor nieuwe-wereld ziektes. En toch was er geen Amerika-griep die zich naar het oosten door Europa heen verspreidde en de bevolking van 90 miljoen naar 9 terugbracht. Als een Amerika-griep had bestaan had het de Europese mogelijkheden voor trans-Atlantische uitbreiding sterk afgeremd. Om antwoord te geven op de vraag waarom dit niet is gebeurd moeten we eerst normale ziektes onderscheiden — zoals een gewone verkoudheid — van wat we plagen noemen. Ten eerste: plagen verspreiden zich snel onder mensen. Niezen verspreidt plagen sneller dan het schudden van handen. Wat dan weer sneller is dan "nabijheid". Plagen gebruiken meer van dít, dan dít. Ten tweede, en belangrijker: ze doden je snel, of je wordt immuun. Als je wordt geïnfecteerd met de plaag ga je binnen 7 tot 30 dagen dood.
Overleef het en je krijgt het nooit weer. Je lichaam heeft geleerd om ertegen te vechten — je kan het nog met je meedragen, de plaag leeft nog in je, je kan het nog verspreiden, maar het kan jou niets meer doen. Het oppervlakkige antwoord op deze vraag is niet dat de Europeanen een beter immuunsysteem hadden om deze nieuwe-wereld ziekte te bestrijden — het is dat de nieuwe wereld geen plagen had om te vatten.
Ze hadden normale ziekten, maar er was geen Amerika-griep om te dragen. Dit zijn de grootste doders uit de geschiedenis, en ze komen allemaal uit de oude wereld. Maar waarom? Laten we iets dieper graven, en het hebben over cholera, een plaag die zich verspreidt als jouw beschaving het drinkwater slecht scheidt van het 'poepwater'. Londen was hier verschrikkelijk in, waardoor het de cholera-hoofdstad van de wereld werd. Cholera kan door dichtbevolkte wijken scheuren, groepen mensen dodend, voordat het verder trekt. Maar dat is het punt: het moet verder trekken.
In een kleine, geïsoleerde groep kan een plaag zoals cholera het niet redden. Het doodt alle potentiële slachtoffers, laat alleen de immune mensen achter en dan kan het nergens heen — het is een vuur dat door zijn brandstof brandt. Maar een stad — gloeiende stad op de heuvel — waarnaar landbouwmigranten zwermen, waar honderden baby's dagelijks worden geboren: dit is een toevluchtsoord voor het vuur van de plagen; vers aanmaakhout komt ernaar. De plaag vlamt en smeult en vlamt op en smeult opnieuw — onmogelijk om te doven Historisch in de stadsgrenzen doodde plagen sneller dan mensen konden voortplanten. Steden groeiden doordat meer mensen verhuisden naar de stad dan dat er mensen door gingen ín de stad. Steden begonnen pas te groeien van hun eigen bevolking in de 1900e jaren, toen geneeskunde eindelijk zijn "bloedzuigers- en aderlating-fase" achterliet en begon aan haar "zeep- en soep-fase" — waarmee het mensen wat gereedschap gaf om de dood af te remmen.
Maar hiervoor was een stad een onbedoelde speeltuin voor plagen en een grimmige machine om de immune mensen van de rest te scheiden. Dus het diepere antwoord is dat de nieuwe wereld geen plagen had, omdat de nieuwe wereld geen grote, dichtbevolkte, verschrikkelijke gesaneerde, sterk met elkaar verbonden steden had voor plagen om te bloeien. Oké, maar de nieuwe wereld was niet helemaal kaal aan steden. En stammen waren niet volledig geïsoleerd, anders hadden de net aangekomen pokken in de 1400e jaren zich niet kunnen verspreiden Steden zijn maar een stukje van de puzzel: ze zijn benodigd voor plagen, maar steden maken de ziektekiemen die plagen beginnen niet — die komen van het ontbrekende stukje. De meeste ziektekiemen willen je niet doden — om dezelfde reden dat je niet je huis wil platbranden — ziektekiemen leven in je.
Chronische ziektes zoals lepra zijn verschrikkelijk — omdat ze heel goed zijn in jou níet doden. De dodelijkheid van plagen is een ongeluk, een misverstand, want de ziektekiemen die het veroorzaken weten niet dat ze in mensen zitten, ze denken dat ze in dít zitten. Plagen komen van dieren. Kinkhoest komt van varkens, net zoals de griep, en ook van vogels. Onze vriend de koe is alleen al verantwoordelijk voor mazelen, tuberculose en pokken. Voor koeien zijn deze ziektes geen probleem — zoals de verkoudheid voor ons. Maar wanneer koeien-bacteriën in mensen komen, maken de dingen, die ze koeien aandoen om te verspreiden, mensen erg ziek.
Dodelijk ziek. Ziektekiemen die verplaatsen tussen soorten is bijzonder zeldzaam. Dat is waarom generaties mensen met dieren kunnen leven zonder problemen. Om patiënt 1 te zijn van een nieuwe dier-naar-mens plaag is het winnen van een waardeloze loterij. Maar een stad uit het koloniale tijdperk verhoogt de kansen: er waren overal dieren. Paarden, kuddes vee op straat, open slachthuizen, vleesmarkten voor koelkasten, en aan rivier aan menselijke en dierlijke uitwerpselen die er tussendoor stroomt. Een betere milieu voor ziektes om tussen soorten te springen is bijna niet voor te stellen. Dus het diepere antwoord is dat plagen van dieren komen, maar zo zelden dat je de kansen moet vergroten met veel kansen op infecties. En zelfs dan heeft de nieuwe plaag een vruchtbaar milieu nodig om te groeien. De oude wereld had de nodige stukken in overvloed. Maar waarom was een stad als Londen gevuld met schapen en varkens en koeien en Tenochtitlan niet? Dit brengt on naar het laatste niveau.
(voor deze video in ieder geval) Sommige dieren kunnen door mensen gebruikt worden — dit is wat temmen is, dieren die je kan fokken, niet alleen jagen. Vergeet even de moderne wereld: ga terug naar 10.000 voor christus toe menselijke stammen bijna overal waren. Als je in een van deze stammen was, welke lokale dieren zou je kunnen vangen, leven, en succesvol te houden en te fokken? Misschien zit je in Noord Dakota en denk je aan het vangen van een Buffel: een onvoorspelbare, gewelddadige tank op hoeven, die jou kan ontlopen op de vlaktes, over je hoofd heen kan springen en reist in kuddes duizenden groot. Oh, en je hebt geen paarden om je te helpen — want er zijn geen paard op het continent. Paarden leven hier — en zullen niet overgebracht worden tot.. te laat. Het is jij, een paar vrienden, en stenen gereedschap.
Indianen hebben niet gefaald Buffels te temmen, omdat ze het niet konden uitvogelen. Ze faalden omdat het buffels waren. Niemand kon het — Buffels zouden geweldig zijn geweest om voor mensen te laten werken toen, maar dat ging niet gebeuren — mensen hebben buffels maar een klein beetje kunnen temmen met alle moderne hulpmiddelen. De nieuwe wereld had geen goede dier-kandidaten voor het temmen. Bijna alles groot genoeg om nuttig te zijn was te gevaarlijk of te vlug. Intussen had de vruchtbare Europese grond: koeien en varkens en schapen en geiten. Makkelijke dieren om te temmen. Een wild everzwijn is iets om te kampen mee te hebben als je alleen maar stenen gereedschap hebt, maar het is mogelijk om er een te vangen en te temmen — want varkens springen niet door de lucht of vermorzelen alle verzet onder hun hoeven. In de nieuwe wereld was de enige deelnemer aan temming was de Lama. Ze zijn beter dan niet, wat waarschijnlijk de reden is waarom de grootste steden in Zuid Amerika lagen, maar het zijn geen koeien.
Wel eens geprobeerd om een kudde lama's te hoeden in de Peruaanse bergen? Je kan het doen, maar het is niet leuk. Niets dan drama, deze lama's. Dit lijken misschien een mooi gekozen voorbeeld, want zijn er niet honderd-duizenden diersoorten? Ja, maar als je vastzit onderaan de technologieboom kunnen geen van deze soorten getemd worden. Van het begin van de mensheid tot deze noodlottige ontmoeting hebben mensen misschien een paar dozijn dieren getemd wereldwijd, en om dat getal te krijgen moet je het erg ver zoeken door bijen en zijdewormen mee te tellen. Leuk om te hebben, maar je kan geen beschaving bouwen op een fundering van alleen honing. Deze vroege stammen waren niet slimmer, of beter in temmen. De oude wereld had waardevollere en makkelijkere dieren. Met honden werd het hoeden van schapen en veel makkelijker. Nu hadden mensen een vriendje om een oogje te houden op de klerenfabriek en melk- en cheeseburger-machine, en de ploeg-trekker. Nu is de landbouw makkelijker, wat betekent dat er een groter voordeel is in blijven, wat leidt tot meer temming, wat meer eten betekent, wat betekent meer mensen en meer dichtheid en oh, kijk waar we heen gaan: Stadsdam.
Bevoling: veel, breng je dieren, plagen welkom. Dat is het volledige antwoord: het tekort aan dieren om te temmen in de nieuwe wereld beperkte niet alleen de blootstelling aan ziektekiemen, maar ook gelimiteerd voedselproductie, en daarmee een gelimiteerd bevolking, welke steden limiteerde, waardoor plagen in de nieuwe wereld bijna onmogelijk waren. In de oude, precies omgekeerd. En daarom een continent vol plagen en een continent zonder enige. Dus wanneer de schepen landden in de nieuwe wereld, was er geen Amerika-plaag om terug te brengen. Het spel van beschaving heeft niks te maken met de spelers, maar alles te maken met de kaart. Toegang tot tamme dieren in getale en verscheidenheid is de cruciale bron om een complexe samenleving te maken uit niets — en die complexiteit brengt, ongewild, met zich een passief biologisch wapen, verwoestend voor buitenstaanders.
Start het spel opnieuw, maar verplaats de tembare dieren nu over de zee en de historische pijl van ziekte en dood wijst de andere kant op. Dit laat nog wel een laatste vraag: Juist waarom zijn sommige dieren tembaar en andere niet? Waarom konden Indianen geen herten temmen? Waarom kunnen zebra's niet getemd worden? Ze zien eruit als paarden. En wat betekent het om een dier te temmen? Om die vraag te beantwoorden, klik hier voor deel 2..
