Iedereen moet gaan! De kippen in de mand, de koeien op de trailer. En alle techniek. Het voelt alsof we al een half jaar verhuizen. Iedereen vraagt: "Zullen we je helpen als de vrachtwagen komt?" Welke vrachtwagen bedoel je? Die met het huishouden of die met de koeien? Of met de melkstal, met de kippen, met de varkens? Een boerderij gaat verhuizen. Nieuwe start voor biologische boer Franziska. Het is helemaal spannend. Je staat daar de hele tijd en vraagt je af: "Gaat het nu allemaal wel lukken?" "Heb ik aan alles gedacht, loop ik nog op schema?" Dan gebeurt er iets wat je niet had verwacht.
Ik denk dat ik Gregor moet helpen, er is een rammelaar. Wie heb je daar? – Lucy en Clara. O God. *moe* volhouden ? Alle anderen zijn al ergens geweest. Eerste reis op 10-jarige leeftijd! Wie is sterker? Altijd de koe. Het heeft ook een mechanisme aan de achterkant zodat er iets uit komt. Hoe spannend is dat voor jou? Nogal. Koeien zijn altijd iets emotioneels. Het hart van de boerderij, en dat is wat we nu verplanten. Van Noordrijn-Westfalen tot Hessen. Franziska en Gregor moeten hier binnen zes dagen weg zijn. De huurovereenkomst loopt af. *babbel* Er zijn dagen dat je huilt. Er zijn dagen dat je lacht. En er zijn dagen dat je niet weet hoe je verder moet. Een, twee en… Je kunt gewoon niet opgeven. Ik ben te gepassioneerd door een boer en Franziska is te gepassioneerd door een boer om te zeggen: "Nee, we gaan nu stoppen." We zijn niet van de leeftijd dat we moeten zeggen: "Een beetje met een vrachtwagen rijden, een beetje op kantoor zitten, dat is wat we willen." We willen eruit, we willen het verschil maken.
Het was altijd onze grote angst: misschien stopt het helemaal. Misschien moeten de koeien allemaal weg. We verkopen ze of ze gaan naar de slacht. Dat was het met de droom om een eigen boerderij te hebben. * Muziek: Bukahara – Grotta Delle Ninfe * ♪ Laat me je een heel eind meenemen van hier ♪ waar alle lichten draaien ♪ en we zijn gekleed alsof we nooit meer teruggaan. ♪ In het thuisland van Franziska durven ze opnieuw te beginnen. In Gilsa in het noorden van Hessen wonen 350 mensen. Bijna 200 dieren zullen hier nu hun intrek nemen: ganzen, kippen, koeien en varkens – vlak naast de nieuwe buren. *babbel* Nu vallen we erin! Er zijn nu in totaal drie hanen.
Maar ze hebben ook genoeg duivinnen. Zijn de buren blij? Drie nieuwe hanen in Gilsa… (Schraapt zijn keel.) Laten we hopen dat ze niet snel in de soeppan belanden. * Kraaien * Franziska en Gregor wonen in de oude herberg, nog steeds met de inrichting uit de jaren 60. Het huis heeft lange tijd leeg gestaan en is nu aan renovatie toe. Normaal gesproken ruim je kamers op en schuif je eerst de meubels naar buiten. Maar we hebben geen ruimte om meubels ergens neer te zetten. We moeten dus improviseren. Je kunt ook alle meubels in het midden leggen, zeil eroverheen en dat werkt wonderwel, althans in mijn verbeelding. Twee kinderen uit Gregors eerste huwelijk en zijn moeder volgen zodra de eerste kamers klaar zijn.
Het gaat van kamer naar kamer en wat prioriteit heeft. Dit is onze slaapkamer. borsten, ja! Alles zit nog in bananendozen. Dit is zeer onbevredigend. Ik heb ze allemaal ongeveer 10 keer geopend zonder te vinden wat ik zoek. Waar is de ducttape? Ook de voormalige dorpskroeg op de begane grond wordt gehuld in chaos. Heeft u nog een overzicht? Ja, het kantoor is ingedeeld in: "Ik weet zeker dat ik het over twee jaar niet meer nodig heb". En dan sta ik hier en de bananendoos met "januari 2017" is weg. Ja precies! Dwaas, ik zal je hier niet meer vinden. De oude danszaal van het dorpscafé is een meubelzaak. Er zitten hier zeker dingen in die nog steeds bij het grofvuil belanden. Maar eerst hebben we alles meegenomen. Er zitten hier ook veel dingen in, want het was een probleem om ze door de deur te krijgen. We zijn niet meer in Westfalen, maar in Noord-Hessen. De deuropeningen zijn soms wat kleiner. Franziska's ouders wonen er tegenover, naast hun eigen countrycafé. Franziska werkte hier al toen ze nog in Noordrijn-Westfalen woonde, altijd in het weekend.
Een pot koffie, een latte en Black Forest cake, alstublieft. Franziska pendelde 5 jaar lang tussen de erfpachtboerderij in Westfalen en de kleine boerderij van haar familie in Noord-Hessen. Een handvol kippen en biggen in het dorp is tot nu toe geen probleem geweest. Maar nu? Wat vinden de buren van meer dieren? Ik hoop van harte dat we de nodige acceptatie zullen krijgen. Dat we in gesprek raken met mensen als hier een koe brult en haar kalf mist. Enkele koeien uit Westfalen moeten nog geladen worden. Ook de moeder van Gregor komt naar Noord-Hessen om voor de kinderen en de lunch te zorgen zoals voorheen. Afscheid nemen valt haar zwaar. Ik heb ze meegenomen en nu gaan ze met mij weg.
Maar het is raar. Je moet positief denken. Franziska pakte Eleonores matras in. En daartussen veel chaos. Ik voel me een beetje een messie. Maar ook dat kan weer veranderen. Wat vandaag is gebeurd, gebeurt meestal binnen een week. Ik was vanmorgen op de markt omdat het leven van alledag door moet gaan. De koeien zijn verhuisd, Gregor heeft een vrachtwagen met hooi geladen. Nu gaan we allebei naar Gilsa om de koeien voor het eerst te laten wennen aan de nieuwe melkstal. Dan ga ik wat deegrolletjes maken want morgen komt er een ontbijtgroep met 30 man naar het landcafé. Herstarten in Gilsa is een noodmaatregel. Ze konden geen tuin met meer ruimte vinden. We zijn al vijf jaar op zoek naar boerderijen omdat we altijd hebben gezegd dat dit het niet is. Zoals de appel die er van één kant perfect uitziet. Hij lacht naar je, maar het is eigenlijk een pachtboerderij. Je mag niet doen wat je zou willen doen. Nu gaan we waar we ons goed voelen, waar we de hele tijd getekend zijn, maar waar alles nooit perfect is geweest. Dit zijn de laatste koeien in de stad.
*loeien* Ik neem vandaag de laatste koeien van de stad mee. En in Gilsa zijn er WEER koeien. Franziska's vader Lothar ontvangt ze graag. De koeien verhuisden in 1989 uit de Gilsa-stal. Vandaag komen ze terug naar Gilsa. Een bijzonder gevoel. Ook omdat zijn dochter weer thuiskomt natuurlijk. *metalen gekletter* Ze zijn blij dat de anderen eindelijk komen. Hier wordt ook buiten gemolken. In Noordrijn-Westfalen stonden ze dag en nacht op de wei. Maar we hadden een schuur waar we haar altijd naar de melk brachten. Nu komt de melkstal naar de wei. Ook dat wordt heel spannend. Franziska en Gregor kochten de mobiele melkstal op Ebay. Voor 5000 euro. Er is hier geen stal met een melkstal.
Je kunt er ook iets van maken. De kosten zijn het grote probleem. We wilden voor 1 miljoen geen koeienstal op de wei zetten. Het is goed nu, is het niet? We hebben niet genoeg vacuüm. Het is niet genoeg! Kom kom. Nee! Nee, zo werkt het niet. Hoi hoi hoi! hop! Eet eerst de emmer leeg. *moo* Wat doen we nu? Misschien laten we het daarbij, want ik denk niet dat ze veel melk hebben. Of we openen ons rondom, laten het zoals het is en vullen deze dingen met hagel zodat ze hagel kunnen eten. Het feit dat ze kunnen snuffelen helpt wel. We hebben geen prestatiegerichte dieren die daar staan en van hun 60 liter af willen. Ze hebben ook niet veel gegeten vandaag.
Ik heb vandaag ook niet zoveel gegeten. We hebben vandaag een hele liter gemolken. Als we net zo gestrest zouden zijn als de koeien vandaag, zou ik het ook niet erg vinden, ik heb alle begrip voor onze koeien. Franziska staat al 15 uur op de been. Sluitingstijd voor vandaag. Voordat haar dagelijks leven, zoals elke ochtend tussen 4 en 6 uur, doorgaat. 1 week later: het melken werkt nu.
Naast de renovatie mag Franziska de oogst niet vergeten. Aardappelen zitten nog in de grond. Soja moet nog worden gedorst. Mijn vaders hart begint te bonzen omdat we weer te laat zijn. Mijn vader bedacht het gezegde: "Blijf in de lente aan het werk op de boerderij. Haast je in de herfst." Je weet nooit wat er zal gebeuren. Hou op! Hou op! Lothar, rijd wat langzamer. Maar het is erg nat, de vloer. – Het is geweldig.
Er was veel regen tot eind oktober. Eigenlijk zouden ze al lang klaar zijn met de oogst. We moeten dat regelen en dan wordt het beter. Dan zijn er meer aardappelen dan aarde, hoop ik. Maar het droogt ook niet uit. Daarom hebben we ermee te maken. Voor mijn ouders is het gewoon een kwestie van wennen. De laatste 10 jaar, sinds mijn broer en ik verhuisden, hadden ze gewoon een dagelijks leven als koppel. En nu komen we hier met medewerkers, kinderen en oma en hond. Dit is iets heel anders. *Muziek* Het is leuk als je met z'n allen aardappels kunt lezen of samen het werk kunt doen. Dat is best een mooi verhaal. Het doet je denken aan je kindertijd, toen het zo was. Ik ben de trotse chauffeur. Nu moeten de kinderen van school worden gehaald.
Dan is er de lunch. *muziek* *mompelde conversatie in de auto* *gelach* Oskar, Frieda, hoe was school? Mooi zo. – Koel! Frieda en Oskar hadden vandaag hun eerste dag op de nieuwe school. Wat is leuk? – Pompoensoep. Waren ze aardig tegen je? – Ja. Heb je niet alles laten zien? – Nee. Maar entertainen? – Ja. Ik vind het geweldig dat de kinderen vandaag blij waren op school. Al het andere moet samenkomen. Ik denk dat met Kerstmis alles schokkerig zal zijn. Een twee drie vier! Een gezellig nieuw huis ziet er anders uit. Hier slapen de kinderen totdat hun kamers zijn gerenoveerd. Dat moet de woonkeuken zijn, als het kan voor de kerst. Maar het veldwerk staat voorop. We moeten het onkruid opruimen zodat het niet verstrikt raakt in de graafmachine. Ik denk dat dat leuk is. Ik wil ook boer worden. Ik vind het cool dat er een café is. Tussendoor vind ik Franziska grappig. Ze melkt meestal koeien. En ze is ook in het café. We mogen vaak onszelf helpen en dienen. En we mogen elke zondag een organisch gesis of meer hebben. Gisteren dronk ik er vier, al mogen we er eigenlijk maar twee.
(Ze giechelt.) Elke zondag is er ontbijt in het landcafé, verse broodjes "to go" en nu ook brood als je van te voren bestelt. Omdat er geen bakker meer in de stad is, bakt Franziska voor het dorp met haar eigen graan. Er is vandaag speltbrood met rogge. Zuivere roggezuurdesem. Volkoren speltbrood en tarwekarnemelk. Zijn uw klanten in het dorp zo veeleisend? Ja precies! Ze zeggen dat dat alles is wat ze willen, nee, dat is het soort brood dat ik het liefste eet. Daarom moet het bestaan. Franziska verkoopt nu elke zondag tussen de 500 en 800 rollen . Brood bakken was een nieuwe uitdaging.
Dan slaag ik niet in zo'n stom brood. Er was soms veel frustratie, maar ga gewoon door. Ik maak al een jaar zuurdesem. Het is niet zo lang. Ik dacht dat het was als bakken met gist, het zou werken. Start gewoon! De eerste 4 weken waren een marteling, ik dacht dat ik niets kon doen. Toen stierf mijn zuurdesem twee keer. Tot dan toe bracht Henrike, mijn goede middelbare schoolvriendin die hier op zondag brood helpt verkopen, mij toen een pot Siegfried, de zuurdesem, zodat het ook een naam voor mij zou hebben en ik er goed voor kon zorgen en de zaken zijn sindsdien beter. Niet alleen de lokale bevolking profiteert hiervan. Franziska heeft ook supporters uit de grote stad. Dit is voor een van mijn uitkeringsactivisten. Ze woont in het zuiden van Hessen. Ze heeft niet de mogelijkheid om hier op zondag langs te komen. Zij krijgen dan hun interesse in de mail.
Er zijn een paar mensen die medezeggenschap bij ons hebben ingetekend, met andere woorden die ons uiteindelijk een lening hebben gegeven. Het levert rente in natura op. worst voor geld. Je zou ook naar de bank kunnen gaan. Ja, maar het is altijd zo moeilijk bij de bank. Je moet al het mogelijke bewijzen en laten zien en dan krijg je een rating. Ik denk dat als je ergens gaat werken en je loonstrook hebt, alles relatief eenvoudig is. Want dan hoef je je geen zorgen te maken over een baan waar iets misgaat. Ik moet mijn jaarrekening laten zien. Niemand zegt: "Het is natuurlijk niet zo goed, want vorig jaar was het zo droog, je moest zoveel voer kopen!" Of "Je had het daar moeilijk omdat de koeien minder melk gaven." De bank maakt het niet uit. Daarom heb ik de kans opgegeven om naar de bank te gaan. In plaats daarvan vertrouwt Franziska op de steun van particuliere donateurs en de "BioBoden", een coöperatie die samen landbouwgrond koopt, zodat boeren zoals Franziska het kunnen pachten en ecologisch bewerken.
Goede vloeren zijn schaars en duur. De familie van Franziska heeft er de afgelopen jaren zelfs een aantal verloren. Voor ons boeren betekent dit dat 35 hectare land verloren is gegaan voor de snelweg. Daar, waar zoveel voertuigen geparkeerd staan, als je daar doorheen kijkt, het gebied waar REWE zich bevindt, dat was vroeger een van onze gebieden. Het veld, dat donkergroen is, is sinds woensdag eigendom van "BioBoden". "Boerderij in handen van de burger" – een verstandige investering voor de leden. Op de veldwandeling willen ze zien wie ze met hun geld steunen. We zijn dus al twee weken niet met tas en bagage hier in Gilsa aangekomen. De koeien op de vrachtwagen gepakt, de varkens op verschillende veetrailers en alle gebouwen omgebouwd tot stallen. Dus het is nu allemaal erg geïmproviseerd.
Ik vind het indrukwekkend wat ze doet, met haar gezin, en met hoeveel inzet en hoeveel kracht en passie ze dingen anders probeert te doen. Het is ook leuk om de dieren op een andere manier te zien. Het zijn vooral mensen uit de steden die zeiden: "We willen de boeren steunen." En dat wij kunnen bijdragen aan waar mijn eten vandaan komt. Het gaat over een relatie met: "Waar komt mijn eten vandaan?" Ik denk dat het logisch is dat ik de producten dan van het land kan kopen in de BioBoden-winkel.
Dan krijg je nog meer aansluiting bij het feit dat er daadwerkelijk geïnvesteerd wordt in landbouwgrond. Laten we nu naar het voormalige "Gasthaus Kohl" gaan. Dit is zojuist ons thuis geworden, want gelukkig heeft BioBoden het vorig jaar voor ons veilig gesteld. De coöperatie kocht het huis zodat Franziska haar plannen voor meer cultuur in het dorp kon uitvoeren. In de oude danszaal is er bioscoop, yoga en lezingen. Enige tijd. Het huis is nog steeds vervallen en het dak lekt. Franziska kan hiervoor niet alleen het geld van de coöperatie en winstdeelnemers gebruiken. Dat je altijd nieuwe projecten vooruit kunt helpen. 500 euro is goed. En als iemand 5000 trekt, wat het maximale bedrag per persoon is, dan is dat een big deal. Eén financierde mijn ram. Ik kocht de oven met winstparticipatierechten. Vanaf Pasen kunt u het vakantiehuis boeken en daarna kunt u uw rente op overnachtingen verzilveren. Hiervoor ontgraven Gregor en zijn collega Louis 's winters de zandstenen muur in de badkamer. We hebben al het mogelijke geprobeerd, maar Messer is de beste tot nu toe.
Ze zijn geërfd van opa of zoiets. Ze worden hier nu misbruikt. De oude kamers van opa Kurt en overgrootmoeder Else worden omgebouwd tot vakantieappartementen. Oh, baas komt eraan. – Hoe gaat het hier? (lacht) Heel goed. Dan kan ik weer gaan, toch? Heb je ook een mes meegenomen? – Nee. Ja en nu? Je zoekt een centimeter en dan weg in het gewricht. Ik weet niet wat ze dachten, de voorouders. Nee, laat het zo zijn. Overgrootmoeder Else. Ja, ze heeft het zeker niet dichtgemetseld. Liever? Er zit vast ook een verhaal aan vast, zoals bij het beton. "Pettong", alsjeblieft! – Net zo? Pettong. – Pettong? Ik ben tegelijkertijd Hessisch aan het leren. Ja. geef me de beitel Hoe heet dat in het Hessisch? – "Hè." * Lachen. * Nee, eigenlijk zo: "Dä!". En wat zeg je dan? Niets Nee. – Niks. * Lachen.
* Kom op, zeg wat meer woordenschat. "Verzenden" is mijn favoriete woord. "'s stuur nu." versturen. Ik leer Hessisch zodat ik mezelf hier überhaupt verstaanbaar kan maken. Als iedereen iets zegt, vooral aan tafel, komen er soms dingen naar boven, oh, oh, oh. * Lachen. * Fijn dat iedereen er is. Er zijn ook conflicten. Iedereen is wel eens in een slecht humeur. Het is anders dan Hündlingsen. Je hebt nu een flat share. Hoe gaat het hier nu? Ik zie de koeien niet meer. Hoezo? – Ze zijn ver weg. Anders kwamen ze 's avonds de stal in en kon je de koeien zien. Ik zie haar niet meer. Ik moet ook eerst naar de paarden marcheren zodat ik ze überhaupt kan zien. Je woont nu in het dorp, nee. – Ja, dit is anders. *maaien* De moeder van Gregor verveelt zich nooit. Frieda wil gaan wandelen met fleslam "raket". * Muziek: We are heroes – "Here to stay" * Gisteren was ik met mijn vriendin op pad met het lam.
Toen lachten we ons kapot. Als alle auto's voorbij rijden, zegt iedereen altijd, sommigen openen het raam en zeggen: "Kijk, een schaap!" Hier om te blijven. We gaan hier niet meer weg. ♪ We gaan hier niet meer weg. ♪ Sommige buren kijken niet alleen of zeggen hallo. Ook zijn er klachten over de nieuwe dieren in het dorp. De provinciale dierenarts was erbij. Franziska weet niet wie klaagde. Ik vind altijd het grootste probleem wanneer mensen je niet rechtstreeks aanspreken en vragen: "Is er een probleem?" Of: "Dat heb ik gemerkt." Maar als het van achteren komt. Als mijn buurman een feestje geeft en het is te luid voor mij, dan ga ik daarheen en zeg: "Kun je de muziek zachter zetten?" En bel niet meteen de politie. Ook was er stress door de varkens. Het gebouw was vroeger een varkensstal, maar Franziska en Gregor hebben een buitenverblijf toegevoegd om de dieren milieuvriendelijk te houden. We hebben de geuren onder controle. Het stinkt niet overal omdat we alleen hooi voeren. Maar we gaan verder dan dat.
Ik kan ze niet allemaal muilkorven. Maar op een gegeven moment piept het zwijn heel hard of brult een koe omdat ze op zoek is naar haar kalf. Zo is het nu eenmaal, geluiden horen bij de veehouderij. Maar wat wij goed vinden, hoeft niet iedereen leuk te vinden. Gewoon omdat ik zeg dat ik er de hele dag wil zijn en werken en hier het verschil wil maken. Er zijn zeker mensen die zeggen dat hier niets verplaatst hoeft te worden, je kunt hier goed wonen. We werken buiten, komen 's avonds thuis. We willen niet dat er iets beweegt. We willen onze vrede. Haalt dat soms je motivatie weg? Duidelijk. Dan zit je daar een halve dag en denk je bij jezelf, waarom ben ik de hele dag aan het werk om er nog een bij te krijgen? Maar het is nog steeds onze droom en daarom gaan we door.
*grunt* Drie maanden later, in juni, is de stemming beter. Kom laten we gaan. De koeien staan nu in de rij om door Franziska gemolken te worden. Het is gewoon zo ontspannen. De koeien komen aan en gaan naar de melkstal. Dan breng je hier gewoon een uur door, wetende dat je aan het melken bent. Je kunt dit en dat niet meer doen. Een daarvan is aan het melken. Je kunt niet weggaan. * Piepen * * Motor bromt * De meesten vinden het zo leuk dat ze niet weg willen? In slaap gevallen. We zitten niet altijd direct op het fietspad, maar als we dat wel zijn, komen er soms sommigen met kinderen langs en kijken en zeggen: "Kijk, dat is melken." "Zo werkt dat." Ochtend. De melkgift is sinds de verhuizing gehalveerd. Minder grasland en de droogte deze zomer zijn merkbaar. Dat betekent omzetverlies. Daar moet je natuurlijk aan werken. Er zijn twee gezinnen die net op deze boerderij zijn aangekomen en er samen moeten wonen. Mijn ouders zijn er ook en het is de vraag hoe het werkt. We hebben ons op verschillende manieren gepositioneerd, maar alles kost tijd.
De appartementen zijn nog niet klaar. uitgaven in plaats van inkomsten. Het geld raakt op. Gregor heeft daarom een deeltijdbaan op een andere boerderij geaccepteerd. Ik werkte tussendoor omdat we niet wisten hoe we financieel rond konden komen omdat de verhuizing duur was. Het kostte 50.000 euro. Wij improviseren. Financieel is het niet meteen zuinig. Maar we zien een groot potentieel dat het economisch kan worden.
* Haan kraait * De kerstbonus lijkt veiliggesteld. Franziska en Gregor kochten 92 ganzen. We hadden vanaf het begin zorgen, we dachten: "Oh, hoe zal dit zijn?" Het is altijd iets nieuws en ongewoons. Het is veel minder kritisch dan we dachten. In feite is de haan luider. Hij is 's nachts actief, dat is nog erger. *kraait* Over de duivel gesproken! Zeker ja. Wat de varkens betreft, zoeken Franziska en Gregor naar een oplossing. Want deze buren ergeren zich aan meer vliegen en vuil. Ik denk dat we, om onszelf te isoleren, moeten nadenken over een muur of een hal die het gebied afschermt. De landbouw staat bijna altijd in de weg. De maaidorser is te traag tijdens de oogst, de tractor staat in de weg. Het is een heel spannende vraag waar we het steeds over hebben: of het nog up-to-date is. Maar we komen steeds op het punt dat het jammer is dat deze landelijke cultuur verloren is gegaan. Dat je geen ganzen meer in de wei en kippen in de tuin hebt. Het is jammer dat het niet meer bestaat omdat het deel uitmaakt van de dorpsidentiteit. Dan is de vraag: wat is een dorp als de laatste boomgaard een bouwplaats is geworden? En als de haan niet meer mag kraaien en de koe niet meer mag loeien.
We kunnen ons niet voorstellen dat we met de rijdende grasmaaier door de tuin rijden en ons Engelse gazon onderhouden. Franziska wil groenten verbouwen. Een nieuw bedrijventerrein op 2000 vierkante meter aan de ingang van de stad. Misschien kan ze er geld mee verdienen. Dit is een proeftuin. Dit jaar dachten we daarmee te beginnen. * Muziek * Enerzijds hebben we onze winstdelende rechthebbenden die graag willen dat er nog meer eigen producten komen en dat het aanbod toeneemt. Dat er niet alleen vlees en zuivelproducten en eieren zijn, maar dat er ook groenten zijn. Dat vinden wij natuurlijk ook belangrijk. We eten ook graag onze eigen producten. De nabijheid van Gilsa is altijd belangrijk geweest. Je moet alleen oppassen dat je er zelf niet in valt. * Muziek * De eerste tomaten groeien. Franziska zal daar deze zomer meer van nodig hebben dan verwacht. Omdat ze bezoek krijgt. Leuka is een wandelmaatje. De reizende timmerman helpt Franziska in het vakantieappartement. Ik heb dat eens gezien, ze legden een dik touw voor een plint. Dat vind ik ook grappig. Het is geweldig. – Dat maakt alles goed wat de plinten hier niet kunnen. Dat is een hoogtepunt. – Het is een hoogtepunt.
Welkom hulp, en er komt nog meer. De leden van de "gratis vergaderschacht" willen hun jaarvergadering houden bij Franziska's, met een grote zomerbouwplaats. We hebben slaapgelegenheid nodig voor maximaal 100 personen. We hebben een manier nodig om mensen te voeden. We hebben mensen nodig die ons hier een paar weken willen hebben. Wandelaars, dat klinkt op het eerste gezicht cool, veel mensen daar. Maar het zijn gezellen, uiteindelijk een stel ambachtslieden. We roken en drinken en hebben plezier. Soms schreeuwen we ook. We kunnen ook echt iets scheuren, maar wij zijn wij. Je moet een aantal dingen kunnen regelen. We kijken altijd: is dat goed met de mensen? Of wordt dat heel moeilijk? En we hadden hier een goed gevoel. OKÉ! Maakt het je niet bang? Natuurlijk schrik ik ervan! Ik heb er slapeloze nachten van. *muziek* ♪ Vandaag is een prachtige dag. Ik heb er geen probleem mee om vroeg op te staan. ♪ Eind juli is het zover: de eerste reizende vakmensen zijn gekomen om het lekkende dak van de herberg te repareren. We hebben gisteren het dak gedekt en zijn aan het uitzoeken welke tegels er weer op moeten en welke niet.
Ze hebben hier kleine banen. Ze zijn beter voor een kippenhok dan voor een huis. Daarom halen we ze nu naar beneden. Ik ben een totale fan van oude spullen. Dat je het hergebruikt, mooi duurzaam, is toch al mooi meegenomen! Traditioneel vakmanschap, dat Franziska en Gregor zich nauwelijks zouden kunnen veroorloven als een bedrijf het zo zou doen. De zaken zijn hier anders. De afspraak met de gezellen is dat de biologische bodemcoöperatie het materiaal betaalt. We investeren in hun gebouwen. We betalen het eten en de accommodatie voor de gezellen. En de gezellen werken twee weken gratis. Financieel is het natuurlijk een hele klus, 40 mensen voor 3 weken.
* gebabbel van stemmen * Eet smakelijk! – Ja, eet smakelijk. Maar we hebben groenten verbouwd en daar putten we uit. In de keuken staan veel groenten van eigen bodem. Er wordt goed voor ons gezorgd door de boerderij. Ook de worst. Dit zijn allemaal boerderijdieren. Hier wordt brood gebakken, het hele programma. Vandaag maken we veel pizza, dat is genoeg. Alleen vandaag 30 vellen. We kregen vooraf te horen dat er 7.000 euro op je pad komt. Ik zou zeggen dat het iets meer is. Maar we krijgen veel meer terug dan het kost. Sommige buren werken op hun zenuwen op de bouwplaats. Veel lichaamsbeweging. Maar ik vind het goed dat zo'n oud huis behouden blijft.
De jonge ambachtslieden trappen op het gas, op het werk, maar ook tijdens het feesten. Geweldig weerzien na maanden van omzwervingen. Het wordt laat en lawaaierig. De reizende jongens zingen ook graag. Of dan klinkt de piano en spelen ze, bijvoorbeeld (zingt) "Mijn kleine groene cactus, hij staat op het balkon, holla hi, holla ho …", en heel hard, wat door het hele dorp te horen is. Dan moet de politie komen om de overlast te stoppen. De politie is er acht keer geweest. Ja, zo is het. Als het alleen maar luider wordt, moet je iets zeggen. Maar… Ik was ook ooit jong. Nou ja, achteruit, er zijn buren die niet bepaald enthousiast zijn als ze om half twee moeten opstaan. Maar zoals ik al zei horen we hier relatief weinig op de site. Klinkt achterstevoren. *grunt* Noodtoestand in Gilsa. Timmerlieden, bakkers, passerende reizigers – er is beweging in het dorp. Stukadoor Elgin verfraait het appartement. * Muziek: Versengold – "Being of adel" * ♪ Lang haar en fijne kleding…♪ Metaalbewerkers, kleermakers en timmerlieden vieren feest en werken samen. Ga van de bouwplaats af! * Haan kraait * Er bonkt iets aan.
Het is misschien een cultuurschok voor mensen na 30 jaar niets te hebben gedaan hier. Het enige dat is gebeurd, is dat er misschien een dakpan naar beneden is gevallen. Als er ineens weer mensen zijn en mensen zich als mensen gedragen, namelijk dat ze praten, jongeren. Soms dansen ze ook. – Naakt indien nodig. Soms ook naakt! Precies. Ze beginnen niet elke ochtend om 7 uur. Maar om 7 uur waren er ook enkele. Adem in Adem Uit. Slangenhanden, tijgerpoten. Ochtendgymnastiek in de tuin voordat je het dak op gaat. We hebben onze kungfu-meester bij de hand.
Een mooi aanbod waar meer of minder mensen op in zullen gaan, afhankelijk van hoe goed ze uit bed komen. We zijn altijd tussen de drie en tien personen. Dat is een mooi begin van de bouwplaats. Uli von Teubern is een kungfu-trainer en hoofd van een timmerwerkplaats in de omgeving. Ik ben een oud bot, een oud kruid. Meester timmerman en restaurateur in het vak. Ik ga elke zondag naar Franziska en Gregor's voor koffie en ontmoet daar vrienden. En net op dat moment tipte Adrian langs. Hij heeft gestalkt waar de volgende jaarvergadering zal plaatsvinden. Toen raakten we aan de praat en zo kwam de verbinding tot stand. Ik ben niet gaan walsen. Dat was altijd mijn hartenwens. Maar ik heb mijn vrouw te vroeg leren kennen en liefhebben en was eraan gebonden en kon er niet meer mee opschieten. En nu ben ik hier aan het ravotten in dit stel jonge mensen. En dat opent mijn hart.
Het is goed. Dit is natuurlijk de toekomst van vakmanschap. Ja goed, geweldig! Uli zette de steiger op en geeft zijn ervaring door. Na 3 weken is het nieuwe dak klaar. Ik hoef in ieder geval niet meer na te denken over welke bak ik bij welke regenbui op welk deel van het dak zet. We hebben nu het grootste insectenhotel van heel Gilsa. insectenhotel? Ja, dat is met strodokken. Onder elke pan steekt stro uit. Anderen maken stro in dozen. We hebben het op het dak. We zullen volgend jaar zien of het werkt. Dan is er straks Gilsaer honing? wilde bijen honing. Dan schudden we het dak eruit! Net op tijd voor het aankomende boerenfestival zal ook de kroeg klaar zijn. De "Beiz" is onze pub. Dat vergeet je altijd te vermelden. We hebben veel eigen woorden, waaronder "Beiz". "Beiz" is over het algemeen een pub. De toonbank naast de varkensstal! De toonbank deels uit de varkensstal. Het onderste deel is varkensstal in Hündlingsen. Het heeft hier de hele zomer gestaan en nu wordt het een bar. Mijn kinderen wilden altijd al een boomhut. Nu krijgen ze een bomenteller.
Misschien klopt dat wel, ze worden ouder. De kinderen zijn goed terecht gekomen. Frieda heeft vrienden gevonden. Mijn zitbuurman is ook leuk. Degene die aan de andere kant van het gangpad zit, is ook een meisje, wat ik aardig vind, meer twee. De keuken is nog niet klaar. Ontbijt in de overgangsoplossing. De keuken is klein maar gezellig. Maar zeker te klein. We zijn niet slechts 3 mensen aan tafel, maar meer als tien of meer. Naast kinderen zijn er ook medewerkers. Je hebt een grotere tafel nodig. De grote keuken begint langzaam vorm te krijgen. Een jaar later dan gepland. We zijn zeker dichterbij. Maar bij alle bouwplaatsen is het zo dat je altijd denkt: nu zijn we bijna klaar! Dan komt er iets naar boven wat weer betekent: duurt vier weken langer. Het is natuurlijk de droom om met Kerst hier bij het fornuis in de keuken te zitten. Net als vorig jaar. – Net als vorig jaar! We zeggen alleen niet in welk jaar Kerstmis. Dan kun je je daar wassen, hier koken. Maar dat is goed! – Ja? ja het zal leuk zijn Alleen de lampen mogen niet zo laag hangen. Ik vind ze perfect passen. Welkom in het paradijs.
* Musik * Die Ferienwohnung ist fast fertig und kann bald vermietet werden. Zeit, um mit allen Helfern ein Hoffest zu feiern. Es gibt ganzen Ochsen am Spieß mit Drahtesel. Das war eigentlich ne Schnapsidee tatsächlich. Wir saßen da und der Gregor hat das so angeschnackt, dass er's cool finden würde, wenn der Ochse aufm Spieß ist. Ich hab dann gesagt, ja kann man vielleicht machen. War nicht so einfach, wie wir uns das vorgestellt haben. Da wurde die ganze Nacht drüber getreten. 16 Stunden Schichtradeln für Ochsen-Döner im selbst gebackenen Fladenbrot. Franziska kümmert sich um den Kuchen. 70 Bleche haben sie gebacken. Das Backhaus im Dorf wurde angeheizt und unser Steinbackofen.
Jetzt müssen nur noch genügend Leute kommen, damit der Kuchen auch alle wird. Hallo, ihr seid ja auch da. Wie schön! Wir hatten die ganze Zeit Angst, dass niemand kommt, eine Woche lang. Aber es scheinen doch Menschen zu kommen. Das ist schön. * Musik * Ich find das phänomenal, die ganzen jungen Leute, die es gibt, die sich hier zusammen treffen, hätt ich nie gedacht. Vor allem, dass das Alte wieder zurechtgemacht wird, dass das erhalten bleibt und wieder aufgebaut wird. Wenn ich überlege, früher im Saal, da haben wir ja das Tanzen gelernt. Ganz klar ist, dass in den vier Wochen nicht alle Baustellen fertig geworden sind. Aber ganz klar ist auch geworden, dass es neben uns viele Leute in unserem Umkreis gibt, die wollen, dass das Leben hierher zurückkehrt. Das Erste ist, dass am Samstagabend, als die Abschlussparty war, dass viele Menschen sich unter unserem Hofbaum versammelt haben und mit uns und den Wandergesellen an der Beiz saßen und Bier getrunken haben und das war total schön.
Da sind viele dazugekommen, die vorher keinen Kontakt zu uns hatten. Sie sagten: "Mensch, das habt ihr alles gemacht? Großartig! Das hab ich vorher nicht so wahrgenommen. Ich dachte, ihr feiert, trinkt Bier. Aber ihr habt voll was geschafft." Dann gibt's andere, die das bis zuletzt nicht geschafft haben, diese Stufe zu überschreiten und zu sagen: Vielleicht guck ich mir das doch mal an, spreche mit dem ein oder anderen persönlich, kann meine Vorurteile überwinden und gucken, ob das nicht doch anders ist, als ich mir das so denke. Ich bin hierhergekommen und hab mich zeitweise echt eingeengt gefühlt. Jetzt habe ich das Gefühl, wir haben den Raum geschaffen, den wir brauchen, damit wir uns nicht eingeengt fühlen. Es ist so, unten im Tal bedrängt einen alles manchmal so. Wenn man dann ein paar 100 Meter hoch auf den Hügel fährt, ist die Luft schon wieder irgendwie ganz anders.
Für Urlaub haben die beiden keine Zeit. Aber ein kleiner Ausflug im alten Volvo, der muss sein. Hier kann man über allen Dingen sein. Es wird Menschen geben, die jetzt gemerkt haben: Die sind jetzt hier. Die bleiben auch hier. Die gehen nicht so schnell wieder weg. Die machen hier Landwirtschaft und sind einfach da. Andere wird es geben, die denken sich jetzt: O Gott, die sind tatsächlich da. Und die werden wir auch nicht mehr los. Ich find's sehr schön. – Gut, ne? Copyright Untertitel: hr 2022.